Kiến thức cần nắm về cấu tạo của loa trong hệ thống âm thanh

Loa dường như là thiết bị nhắc tới đầu tiên khi chúng ta nói đến hệ thống âm thanh. Hiện nay loa có khá nhiều chủng loại, kích cỡ, mức giá, công suất chất lượng,... để có thể đáp ứng các nhu cầu đa dạng của khách hàng. Nhưng có bao giờ bạn tự hỏi, cấu tạo của loa trong dàn âm thanh cơ bản như thế nào chưa?

Bài viết ngày hôm nay sẽ giúp bạn có những hiểu biết khái quát nhất về thiết bị loa mà chúng ta sử dụng hằng ngày ở gia đình hoặc các sự kiện, hội nghị,... nhé! 

Cấu tạo gồm 3 bộ phận chính Thùng loa, Củ loa và Mạch lọc. Từng bộ phận sẽ có nhiệm vụ riêng nhất định trong loa. 

Cùng tìm hiểu về từng thành phần cấu tạo của loa:

1. Củ loa

Củ loa là gì? (tiếng anh là Driver) là một bộ phận quan trọng trong cấu tạo của loa và là “trái tim” của mọi chiếc loa. Củ loa có 3 loại: Củ Bass, Củ Treble và Củ Mid. Củ loa được tạo thành từ 6 bộ phận chính: Khung sườn, màng loa, mạng nhện, viền nhún, nam châm, cuộn âm.

Khung sườn (Frame)

Khung sườn là phần xương chống đỡ cho toàn bộ loa, có chức năng gắn các thành phần của loa lại một cách thật chặt chẽ và đúng chuẩn kỹ thuật, ổn định nhất.

Chất liệu để làm khung sườn cho dòng loa rời rất đa dạng mẫu mã. Chất liệu có khung sườn bằng nhôm cao cấp, phổ biến hơn với khung sườn bằng sắt, cũng có những khung sườn được làm từ nhựa giúp giảm giá thành của loa. Khung sườn của loa rời thường là bộ phận để bạn khẳng định được giá trị, đẳng cấp của loa. Khung sườn thường không ảnh hưởng nhiều về chất lượng âm thanh nhưng các loại khung sườn có kích thước quá lớn lại ảnh hưởng gây phản xạ trực tiếp đến màng loa. 

Viền nhún (Surround, edge)

Chức năng của viền nhún là giữ kín hơi và tạo độ mềm dẻo, linh hoạt cho loa. Tuy không thể phát ra âm thanh, nhưng viền nhún có thể ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh khi loa phát ra. Viền nhún được sản xuất từ các loại chất liệu như: giấy hay vải xếp gấp lại với nhau để tạo thành một lớp dày, cứng và điều này ảnh hưởng đến thông số kỹ thuật của loa khá nhiều, nếu viền nhún bị ướt thì sẽ rất dễ bị rách và bắt buộc chúng ta phải thay thế một loại viền nhún khác và điều này dẫn đến việc âm thanh khi phát ra sẽ rất khác so với ban đầu.

Màng nhện (Spider, Damper)

Trong củ loa màng nhện giữ vai trò vô cùng quan trọng, và là bộ phận phải hoạt động nhiều nhất. Khi tín hiệu được đưa vào mạng nhện sẽ truyền tín hiệu rồi lại quay về vị trí như cân bằng để tiếp nhận tín hiệu tiếp theo, sau đó truyền tín hiệu đi. Mạng nhện ảnh hưởng rất lớn đến độ dao động của củ loa trong việc nhận tín hiệu nhanh/ chậm. Mạng nhện còn quyết định đến chất lượng củ loa cùng độ bền của âm thanh trong chiếc loa.

Nam châm (Magnet)

Nam châm có hình tròn đặt cố định ở phía sau của loa, trọng tâm nam châm đặt thẳng hàng với tâm màng loa và tâm cuộn dây đồng. Nam châm có tác dụng tạo ra lực từ tác động với cuộn dây đồng tạo ra những xung động về âm thanh. Những xung động này sẽ được dao động liên tục tác động đến màng loa, giúp phát ra âm thanh. Trọng lượng nam châm càng lớn, thì loa sẽ vận hành với cường độ càng cao, giá tiền cũng sẽ đắt hơn. Trên thị trường hiện nay có ba loại nam châm chính là: Alnico, Ferrite và Neodymium.

Cuộn dây đồng (Voice coil)

Cuộn dây đồng gồm lõi ống hình trụ dùng để quấn dây lên đó. Cuộn dây đồng sẽ được lắp đặt trong khe hở từ. Khe từ này càng nhỏ mật độ từ càng cao, chất lượng âm thanh càng đặc biệt. Để an toàn cho người dùng, loa thường được thiết kế với khe từ có thể rộng hơn tuỳ vào chất lượng.

Màng loa (Diaphragm)

Màng loa là một trong những bộ phận quan trọng quyết định một chiếc loa có tốt hay không, quyết định đến chất lượng âm thanh phát ra của loa. Màng loa có thể được làm từ giấy, kim loại, nhựa hay gỗ,…

2. Thùng Loa

Loa không thể thiếu thùng loa, đây là một cái hộp/ thùng hay còn gọi là cabinet, dùng để đặt các củ loa, mạch lọc vào bên trong, giúp sóng âm được cộng hưởng tốt nhất theo yêu cầu của hãng cần thiết kế.

Các yếu tố như: kích thước, độ dày, vật liệu chế tạo, các loại sơn phủ ở trên bề mặt của thùng loa,… tác động rất lớn đến việc tạo thành một thùng loa, có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng âm phát ra. Khoảng không bên trong một thùng loa cũng ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của loa.

3. Mạch Lọc Loa

Mạch lọc (Bộ phân tần hay Crossover) là một bộ phận bên trong loa, làm nhiệm vụ tách, chia và phân loại các dải tần số phù hợp để đưa đến các củ loa: Bass, Treble, Mid, để tái tạo âm thanh tốt nhất mà một chiếc loa có thể phát ra. Mạch lọc có chức năng bảo vệ loa tránh gặp hiện tượng cháy củ loa.

Trên đây là những thông tin khá đầy đủ về cấu tạo của loa. Bạn có thể nắm vững những kiến thức này, để có thể áp dụng khi chọn mua loa. Ngoài ra, bạn hãy lựa chọn những thương hiệu đảm bảo, được nhiều người tin dùng, đã tạo được uy tín trên thị trường, cùng sở hữu một “em” loa tại AnhDuyen Audio cho gia đình mình nhé.